Dyrektywa maszynowa – kompleksowy przewodnik dla importerów i producentów

W dobie intensyfikacji globalnej wymiany handlowej, bezpieczeństwo i zgodność produktów stanowią kluczowe aspekty, które każda firma musi brać pod uwagę. Jednym z takich obszarów, który często generuje wiele pytań, jest dyrektywa maszynowa Unii Europejskiej. Celem niniejszego artykułu jest dostarczenie kompleksowego przewodnika dla importerów i producentów, wyjaśniającego, co to jest dyrektywa maszynowa, jakie obowiązki z nią wiążą się dla producentów i importerów, jakie towary są z niej wyłączone, jak zdefiniowana jest maszyna oraz jak odnosi się do oznakowania CE. Zostaną również omówione aspekty dotyczące importu maszyn z Chin, a także wprowadzone zostaną praktyczne wskazówki dotyczące bezpiecznego importu towarów z Chin.

Spis treści:

1. Co to jest dyrektywa maszynowa?
2. Od kiedy obowiązuje dyrektywa maszynowa i jaka funkcjonuje obecnie?
3. Definicja maszyny wg dyrektywy maszynowej
4. Aktualna dyrektywa maszynowa – do jakich towarów ma zastosowanie?
5. Jakie towary są wyłączone spod dyrektywy maszynowej?
6. Obowiązki producenta maszyn według dyrektywy maszynowej
7. Jakie obowiązki w związku z dyrektywą maszynową ma importer?
8. Dyrektywa maszynowa a oznakowanie CE
9. Podsumowanie

Co to jest dyrektywa maszynowa?

Dyrektywa Maszynowa (2006/42/WE) to zbiór przepisów prawnych obowiązujących w Unii Europejskiej, który ustanawia minimalne wymagania dotyczące bezpieczeństwa i zdrowia dla maszyn wprowadzanych na rynek lub oddanych do użytku. Celem dyrektywy jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa użytkowników maszyn.

Od kiedy obowiązuje dyrektywa maszynowa i jaka funkcjonuje obecnie?

Dyrektywa maszynowa została pierwotnie wprowadzona w 1989 roku jako dyrektywa 89/392/EWG, ale od tamtej pory przeszła kilka znaczących zmian. Obecnie obowiązującą wersją jest dyrektywa 2006/42/WE, która zaczęła obowiązywać od 29 grudnia 2009 roku.

Definicja maszyny wg dyrektywy maszynowej

Dyrektywa maszynowa definiuje maszynę jako:

• zespół, wyposażony lub przeznaczony do wyposażenia w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna wykonuje ruch, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie,
• zespół określony w tiret pierwsze, jedynie z pominięciem elementów przeznaczonych do jego podłączenia w miejscu pracy lub do podłączenia do źródeł energii i napędu,
• zespół określony w tiret pierwsze i drugie, gotowy do zainstalowania i zdolny do funkcjonowania w danym stanie jedynie w przypadku gdy jest zamontowany na środkach transportu lub zainstalowany w jakimś budynku lub na konstrukcji,
• zespoły maszyn określone w tiret pierwsze, drugie i trzecie lub maszyny nieukończone określone w lit. g), które w celu osiągnięcia określonego efektu końcowego, zostały zestawione i są sterowane w taki sposób, że działają jako zintegrowana całość,
• zespół sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna wykonuje ruch, połączonych w całość, przeznaczony do podnoszenia ładunków, a którego jedynym źródłem mocy jest bezpośrednie wykorzystanie siły ludzkich mięśni,

Definicja ta jest na tyle szeroka, że obejmuje niemal wszystkie produkty z ruchomymi częściami, od prostych narzędzi ręcznych po zaawansowane urządzenia przemysłowe.

Aktualna dyrektywa maszynowa – do jakich towarów ma zastosowanie?

Dyrektywa maszynowa ma zastosowanie do szerokiego spektrum produktów, które są centralnymi elementami w wielu gałęziach przemysłu i sektorach gospodarki. Zgodnie z treścią dyrektywy, obejmuje ona następujące towary:

• Maszyny – to wszystko, co zostało zdefiniowane jako maszyna w dyrektywie, czyli „zespół połączonych ze sobą części lub elementów, z których przynajmniej jeden jest ruchomy, a które są przeznaczone do wykonywania konkretnej pracy”. Może to obejmować na przykład maszyny rolnicze z Chin, maszyny budowlane z Chin, a także inne maszyny z Chin i nie tylko.
• Wyposażenie wymienne – czyli każde wyposażenie, które po zamocowaniu na maszynie lub wymianie, zmienia jej funkcje lub przeznaczenie. Może to obejmować na przykład różne rodzaje narzędzi, głowic czy adapterów.
• Elementy bezpieczeństwa – to części lub systemy, które są zaprojektowane specjalnie do zapewnienia bezpieczeństwa. Mogą to być na przykład hamulce, bariery ochronne, osłony czy czujniki bezpieczeństwa.
• Osprzęt do podnoszenia – to komponenty lub urządzenia używane do podnoszenia lub przenoszenia ładunków. Przykładowe produkty to haki, wciągarki i podobne.
• Łańcuchy, liny i pasy – te produkty są kluczowe w wielu gałęziach przemysłu, w tym w budownictwie, przemyśle morskim, czy w logistyce.
• Odłączalne urządzenia do mechanicznego przenoszenia napędu – są to elementy, które przenoszą lub zmieniają kierunek siły napędowej między różnymi częściami maszyny, na przykład sprzęgła, koła zębate czy wały napędowe.
• Maszyny nieukończone – są to maszyny, które nie zostały jeszcze skompletowane do pełnej funkcjonalności. Mogą to być na przykład podzespoły maszyn, które będą montowane w innych maszynach lub systemach.

Jakie towary są wyłączone spod dyrektywy maszynowej?

Dyrektywa maszynowa ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa różnego rodzaju maszynom, ale niektóre kategorie produktów są z niej wyłączone. Do wyłączonych towarów należą:

• Elementy bezpieczeństwa – dostarczane jako identyczne części zamienne przez producenta oryginalnej maszyny.
• Urządzenia specjalne – przeznaczone do użytku na terenie wesołych miasteczek lub parków rozrywki.
• Maszyny specjalnie zaprojektowane lub oddane do użytku do celów jądrowych, które w przypadku uszkodzenia mogą spowodować emisję radioaktywną.
• Broń, w tym broń palna.
• Środki transportu – obejmują ciągniki rolnicze i leśne, pojazdy silnikowe i ich przyczepy, pojazdy objęte dyrektywą odnoszącą się do homologacji typu dwu- lub trzykołowych pojazdów silnikowych, pojazdy silnikowe przeznaczone wyłącznie do udziału w wyścigach, oraz środki transportu lotniczego, wodnego oraz kolejowego – z wyłączeniem maszyn zamocowanych na tych środkach transportu.
• Statki pełnomorskie i pływające jednostki przybrzeżne oraz maszyny zainstalowane na takich statkach lub jednostkach.
• Maszyny zaprojektowane i wykonane specjalnie do zastosowań w wojsku i policji.
• Maszyny zaprojektowane i wykonane specjalnie do celów badawczych, do doraźnego użytku w laboratoriach.
• Górnicze urządzenia wyciągowe.
• Maszyny przeznaczone do przemieszczania artystów podczas przedstawień artystycznych.
• Sprzęt elektryczny i elektroniczny w następujących dziedzinach, w stopniu, w jakim jest on objęty dyrektywą Rady odnoszącą się do wyposażenia elektrycznego przewidzianego do stosowania w niektórych granicach napięcia: urządzenia gospodarstwa domowego przeznaczone do użytku domowego, sprzęt audiowizualny, sprzęt informatyczny, maszyny biurowe powszechnego użytku, aparatura rozdzielcza i aparatura sterownicza niskiego napięcia, silniki elektryczne.
• Sprzęt elektryczny wysokiego napięcia – aparatura rozdzielcza i aparatura sterownicza, transformatory.

Zakres wyłączeń jest więc dość szeroki, a dyrektywa skupia się na maszynach i urządzeniach, które nie mają specjalistycznych regulacji lub które mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa.

Obowiązki producenta maszyn według dyrektywy maszynowej

Dyrektywa maszynowa nakłada na producentów obowiązek zapewnienia zgodności ich produktów z określonymi normami bezpieczeństwa i zdrowia. Wymaga to przeprowadzenia oceny ryzyka, opracowania i wdrożenia środków mających na celu zminimalizowanie identyfikowanego ryzyka, a także przeprowadzenia procedury oceny zgodności i oznakowania maszyny znakiem CE.

Jakie obowiązki w związku z dyrektywą maszynową ma importer?

Importerzy, tacy jak ci importujący maszyny z Chin, muszą zapewnić, że maszyny, które wprowadzają na rynek UE, są zgodne z dyrektywą maszynową. Oznacza to, że muszą upewnić się, że producent przeprowadził odpowiednią ocenę ryzyka, że maszyna została prawidłowo oznakowana znakiem CE, a także że producent przygotował pełną dokumentację techniczną i oświadczenie o zgodności.

Dyrektywa maszynowa a oznakowanie CE

Znak CE jest kluczowym elementem dyrektywy maszynowej. Jest to deklaracja producenta, że produkt spełnia wszystkie wymagania bezpieczeństwa i zdrowotne określone w dyrektywach UE. Wszystkie maszyny objęte dyrektywą maszynową muszą mieć oznakowanie CE, aby mogły być sprzedawane na terenie Unii Europejskiej.

Podsumowanie

Dyrektywa maszynowa jest kluczowym elementem regulacji bezpieczeństwa maszyn w Unii Europejskiej, wpływającym zarówno na producentów, jak i importerów. Zapewniając zrozumienie jej wymogów, firmy mogą zapewnić zgodność swoich produktów, przestrzegać prawa i przede wszystkim gwarantować bezpieczeństwo użytkowników. Importerzy, zwłaszcza ci importujący maszyny z Chin, powinni być świadomi swoich obowiązków w kontekście dyrektywy maszynowej, aby zapewnić bezpieczny import towarów do UE.